سه ماهواره بومی «پایا»، «ظفر ۲» و نمونه دوم «کوثر»، روز گذشته (یک‌شنبه هفتم دی‌)، با استفاده از ماهواره‌بر سایوز از پایگاه فضایی وستوچنی روسیه به فضا پرتاب شد؛ ماموریتی که در چارچوب برنامه توسعه کاربردهای فضایی وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات و با هدف تقویت خدمات سنجش از دور و توسعه کاربردهای داده‌محور اجرا شد.

گام بلند فضایی ایران

آگاه: این پرتاب که در مدار نزدیک زمین و در ارتفاع حدود ۵۰۰ کیلومتری صورت گرفت، یکی از مهم‌ترین رویدادهای فضایی کشور در سال جاری به شمار می‌رود و امکان بهره‌برداری همزمان از چند ماهواره بومی را در حوزه‌های متنوع خدماتی، زیرساختی و مدیریتی فراهم می‌کند.

پایا؛ ماهواره سنجش از دور با دقت تصویربرداری بالا
ماهواره «پایا» که با نام «طلوع ۳» نیز شناخته می‌شود، با مشارکت صنایع الکترونیک ایران طراحی و ساخته شده که در رده ماهواره‌های سنجش از دور قرار دارد و با وزنی در حدود ۱۵۰ کیلوگرم، از جمله پیشرفته‌ترین ماهواره‌های تصویربرداری ساخت داخل محسوب می‌شود. این ماهواره قابلیت تصویربرداری با دقت حدود پنج متر در حالت تک‌طیفی و ۱۰ متر در حالت رنگی را دارد و برای کاربردهایی همچون مدیریت منابع آب، کشاورزی، پایش محیط‌زیست، نقشه‌برداری و رصد مخاطرات طبیعی طراحی شده است. عملیات ماهواره پایا (طلوع ۳) از نظر کیفیت تصاویر، مدت زمان تصویربرداری، وسعت ناحیه تصویربرداری و نرخ ارسال تصاویر دریافتی به زمین، نسبت به ماهواره‌های پرتاب شده قبلی ـ که همگی در کلاس نانو ماهواره و میکرو ماهواره بوده‌اند ـ کاملا ارتقا یافته است. پیش از این محرم غیاثوند، رئیس گروه فضایی شرکت صنایع الکترونیک وزارت دفاع نیز با اشاره به جزئیات ماهواره طلوع ۳ گفته بود: برای ارسال این ماهواره به مدار، از سکوی مینی‌ماهواره استفاده می‌شود. ایران عمدتا از سکوی نانو ماهواره و میکروماهواره استفاده کرده بود که کاربرد آنها محدود به تحقیقات یا ماموریت‌های نیمه‌کاربردی بود، اما سکوی مینی‌ماهواره امکان انجام ماموریت‌های عملیاتی را فراهم می‌کند.

ظفر ۲؛ نسل جدید ماهواره دانشگاهی با ماموریت‌های ارتقایافته
ماهواره «ظفر ۲»، یکی از ماهواره‌های سنجشی ایران است که به سفارش سازمان فضایی ایران در دانشگاه علم و صنعت ایران طراحی و ساخته شده که در مدار LEO(مدار نزدیک به زمین) قرار خواهد گرفت. هدف اصلی از ساخت ظفر ۲، توسعه توان بومی در طراحی، یکپارچه‌سازی سامانه‌های فضایی و تصویربرداری سنجشی بوده است. از نظر فناوری ساخت، ظفر ۲ یک ماهواره در کلاس وزنی ۱۰۰ تا ۱۳۵ کیلوگرم است که از سازه آلومینیومی سبک‌سازی‌شده با تحلیل تنش و ارتعاش استفاده می‌کند. طراحی سازه به‌گونه‌ای انجام شده که بتواند بارهای مکانیکی پرتاب (لرزه، شوک و ارتعاش) را تحمل کند. در حوزه ماموریتی، ظفر به دوربین تصویربرداری اپتیکی با دقت تفکیک مکانی ۱۵ متر مجهز است که برای پایش منابع طبیعی، کشاورزی، مدیریت بحران و بررسی زیست‌محیطی کاربرد دارد. داده‌ها از طریق لینک مخابراتی باند S به ایستگاه زمینی ارسال می‌شوند. ویژگی متمایز ظفر۲، تمرکز آن بر بومی‌سازی کامل زنجیره طراحی تا تست‌های محیطی (حرارتی، خلأ و ارتعاش) است؛ به‌طوری‌که این ماهواره نقش مهمی در بلوغ فناوری فضایی دانشگاه‌محور ایران داشته است.

کوثر ارتقایافته؛ تمرکز بر داده‌های کشاورزی و اینترنت اشیا
ماهواره «کوثر ۱.۵» به‌عنوان سومین ماهواره شرکت دانش‌بنیان امیدفضا، با ترکیب تصویربرداری سنجشی دقیق و ماژول ارتباطی اینترنت اشیاء طراحی شده و با هدف توسعه پایش زمین، کشاورزی هوشمند و کاربردهای تجاری فضایی در مدار نزدیک زمین قرار خواهد گرفت. نمونه دوم ماهواره کوثر (کوثر ۱.۵) سومین ماهواره ساخت شرکت دانش‌بنیان امیدفضا است که با ترکیب قابلیت‌های ماهواره‌های نمونه اول کوثر و هدهد و با ارتقای قابل توجه در هر دو حوزه پایش زمین و ارتباط ماهواره‌ای طراحی شده است. این ماهواره نیز یک ماهواره پیشرفته بر اساس استاندارد ماهواره‌های مکعبی است. ماهواره کوثر ۱.۵ محموله تصویربرداری در طیف‌های RGB و NIR و یک ماژول ارتباطی اینترنت اشیاء (IoT) را یکپارچه‌سازی کرده است تا به‌طور همزمان تصویربرداری فضایی و جمع‌آوری داده‌ها از حسگرهای زمینی توزیع‌شده را پشتیبانی کند. این طراحی دو منظوره به ماهواره امکانی را می‌دهد که هم در زمینه پایش محیطی و هم در حوزه زیرساخت‌های هوشمند به کار گرفته شود، از جمله با آشکارسازی پیشرفته تغییرات، پایش هوشمند کشاورزی و مدیریت منابع طبیعی. پنل‌های خورشیدی بازشونده ماهواره توان کافی برای تصویربرداری با فرکانس بالا و عملیات ارتباطی پایدار را فراهم می‌کنند. این ماهواره برای کاربردهای تجاری و غیرنظامی مانند کشاورزی دقیق، منابع آب، محیط‌زیست و پایش سرزمین طراحی شده است. ماهواره کوثر در مدار LEO (مدار نزدیک به زمین) قرار خواهد گرفت.

ایران در جمع ۱۰ کشور برتر فضایی
عقربه‌ها ساعت ۱۵ بعدظهر را نشان می‌داد؛ حسن سالاریه در برنامه پرتاب سه ماهواره ایرانی در جمع خبرنگاران با اشاره به جایگاه ایران در صنعت فضایی جهان اظهار کرد: جمهوری اسلامی ایران جزو ۱۰ تا ۱۱ کشور برتر دنیاست که به‌صورت همزمان توان طراحی و ساخت ماهواره، ماهواره‌بر و زیرساخت‌های پرتاب، دریافت داده و پردازش تصاویر را در اختیار دارد و سال‌هاست در این حوزه به‌طور مستمر فعالیت می‌کند. ماهواره‌بر سایوز که با استفاده از آن ماهواره‌های ایران راهی فضا شد، یکی از قابل‌اعتمادترین راکت‌های فضایی جهان است و تاکنون بیش از ۱۷۰۰ پرتاب موفق با آن انجام شده است. به دلیل قابلیت اطمینان بالا، سایوز گزینه‌ای مطمئن برای حمل ماهواره‌های حساس به شمار می‌رود و توانایی پرتاب به مدارهای مختلف از جمله مدار نزدیک زمین یا لئو را دارد. همچنین به دلیل فناوری بومی‌شده و زیرساخت‌های گسترده در روسیه، هزینه پرتاب با سایوز نسبتا پایین است و امکان پرتاب از پایگاه‌های متنوعی مانند وستوچنی در روسیه، بایکانور در قزاقستان و... فراهم است. کشورهای برزیل، آمریکا، هند، چین، ژاپن و کره‌جنوبی نیز تاکنون در قالب همکاری‌های دوجانبه یا با آژانس فضایی اروپا از ظرفیت‌های پرتابگر سایوز بهره برده‌اند. به هرحال، پرتاب همزمان این سه ماهواره بومی، نشان‌دهنده حرکت هدفمند برنامه فضایی کشور به سمت توسعه کاربردهای عملی، فناوری و فضایی در حوزه‌های اقتصادی، زیست‌محیطی و مدیریتی است. داده‌های حاصل از این ماموریت‌ها می‌تواند به بهبود فرآیند تصمیم‌سازی، افزایش دقت پایش و ارتقای بهره‌وری در بخش‌های مختلف کمک کند. پس از استقرار ماهواره‌ها در مدار و آغاز بهره‌برداری عملیاتی، اطلاعات تکمیلی درباره عملکرد و نتایج این ماموریت‌ها اعلام خواهد شد.
 

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
  • نظرات حاوی توهین و هرگونه نسبت ناروا به اشخاص حقیقی و حقوقی منتشر نمی‌شود.
  • نظراتی که غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با خبر باشد منتشر نمی‌شود.